Oshpazlar dasturi
(2025-yil 12-sentabrdan 20-noyabrgacha)

Umumiy tajribalar orqali parvarishlanadigan tirik tana sifatida loyihalashtirilgan “Qalblar dardiga darmon” anjumani boshqa tadbirlar qatorida biyennalening “Oshqozon” kafesida o‘n hafta davomida ulkan pazandachilik faoliyatini olib boradi. O‘zbek tilida “oshqozon” va “taom pishiradigan idish” ma’nosini anglatuvchi qahvaxonada dovrug‘li xalqaro va mahalliy oshpazlarning jismoniy va ruhiy shifo ato etuvchi masalliqlaridan ilhomlangan taomnomalari taqdim etiladi. Bu esa biyennale mavzularidagi ovqatlarni tatib ko‘rish va umumiy taomlar hamda retseptlarni o‘rganish shakli sifatida ko‘rish imkonini beradi. “Oshqozon” kafesidagi tadbirlar mintaqani boshqa maskanlardan ajratib turuvchi boy madaniy almashinuvlarini tarannum etib, taomlar, an’analar va tarix qay tarzda uyg‘unlashishini kashf etadi.

Saidakmal Vahobov va Qand jamoasi (O‘zbekiston)
12-sentabr, 18:00
14-sentabr, 18:00
Davomiyligi: 2 soat

Saidakmal Vahobov – o‘zbek pazandachiligidagi betakror ta’m va masalliqlardan ilhomlangan holda mehrigiyo qo‘llar bilan tayyorlangan mohirona shirinliklarni yaratuvchi O‘zbekistonning “Qand” brendi asoschisi. Vahobov va uning jamoasi o‘zbek xo‘randalari uchun o‘ta muhim bo‘lgan shirin ta’mlar rolini o‘ynagan holda iliq xotiralar va his-tuyg‘ularni uyg‘otadigan maxsus kechki ovqat taomnomasini ishlab chiqdi. Taomnomada ko‘k piyozli qatlama va buxorocha qaymoq, tarvuz va qurtli rukola salati, qatiq va Samarqand patiri bilan jo‘xori sho‘rvasi bo‘ladi. Asosiy taom ko‘katlar va novvot bo‘laklari qo‘shilgan dumbul palov bo‘lib, “Qand” novvoti va Buxoro choyidan tayyorlangan debyut muzqaymoqni tatib ko‘rish bilan nihoyasiga yetadi. Ushbu taom muzqaymoqning mintaqaviy ildizlari tarannum etiladi: muzqaymoq sifat desertlar Fors hududi va Markaziy Osiyoda Yevropadan deyarli ikki ming yil oldin paydo bo‘lgan.

Lilian Kordell (Buyuk Britaniya)
19-20-sentabr

Lilian Kordell - britaniyalik oshpaz va Buxoro-yahudiy oshxonasini tarannum etuvchi "Miriam stoli" pazandalik kitobi muallifi. Ushbu kitob uning onasi Miriamga hurmatdir va avloddan avlodga o‘tib kelayotgan an’anaviy retseptlarni o‘z ichiga oladi. Buxoro biyennalesida u Buxoro diasporasida yashovchi ushbu retseptlarni o‘z vatanida taqdim etadi. U baham ko‘radigan taomlar orasida mashhur yashil palov "buxsh" - muslin xaltada kashnich, ukrop va ismaloq kabi ko‘p miqdordagi yangi ko‘katlar, guruch va qo‘y go‘shti bilan pishirilgan xushbo‘y guruch taomi bor.

Yelena Reygadas (Meksika)
23-24-sentabr

Barqaror gastronomiya va mintaqaviy an’analariga e’tibori bilan tanilgan, mukofotlarga sazovor bo‘lgan meksikalik oshpaz Yelena Reygadas taomlar orqali tarixni hikoya qiladi: pomidor va qalampir kabi o‘simliklarning Amerikadan Markaziy Osiyoga qadar bo‘lgan uzoq sayohatini tasvirlab, bugun ular o‘zbek oshxonasining ajralmas boyligiga aylanganini ko‘rsatadi. Reygadasning kulinariya taqdimoti taomni nafaqat mazali mahsulot sifatida, balki xotira, bardoshlilik va madaniyatlararo almashinuv timsoli sifatida yoritadi. Taomnoma ana shu muloqotni ifodalaydi: meksikalik to‘ylarda an’anaviy tarzda tayyorlanadigan mole blanco — buxorolik sariq sabzi bilan uyg‘unlashadi; o‘zbek noni — meksikalik talqinda yangicha ko‘rinishga ega bo‘ladi; mahalliy qovunlardan tayyorlangan tetiklantiruvchi aguas frescas esa hududiy guruchdan tayyorlangan horchata bilan uyg'unlashib, ikki xalq oshxonasini bir dasturxonda birlashtiradi.

Pavel Georganov (O‘zbekiston)
3-4-oktabr

Toshkentlik oshpaz Pavel Georganov o‘z loyihasida uy taomini omma dasturxoniga olib chiqadi. Bolalik xotiralaridan ilhomlanib, u o‘zining oshpazlik an’analarida an’anaviy ravishda faqat uyda tayyorlangan taomlarni, restoran menyusiga kirishga yo‘l qo‘ymaydigan yashirin qoidalar bilan bog‘langan taomlarni qayta tiklaydi. Buxoro biyennalesida Georganov chuqur mahalliy, xotiralarga boy retseptlarni zamonaviy jahon oshxonasining nozik elementlari bilan uyg‘unlashtirgan taomlarni taqdim etadi. Mahalliy masalliqlarni o‘ynoqi uyg‘unlikda qo‘llagan holda, Georganov oilaviy oshxona muhitini restoran stoli prizmasidan o‘tkazib, bolalikdan sevimli ta’mlarni butunlay yangi shaklda qayta jonlantiradi.

Fatmata Binta (Serra-Leone)
10-11-oktabr

Fulani xalqi an’analariga tayangan oshpaz Fatmata Binta G‘arbiy va Markaziy Afrikaning ko‘chmanchi madaniyatlarini oshxona orqali yoritadi. U sahro sharoitida yashovchi xalqlarning donishmandligi, chidamliligi va barqaror hayot tarzini namoyon etadi.
Binta o‘z loyihasi orqali Afrika va Markaziy Osiyo madaniyatlari o‘rtasida kutilmagan uyg‘unliklarni ochib beradi. Masalan, javdar — sorghum doni — ham Afrika, ham Qoraqalpog‘iston oshxonasida muhim o‘rin tutadi.

Bahriddin Chustiy (O‘zbekiston)
17-18-oktabr

Bahriddin Chustiy qiziqarli hikoya va birgalikdagi taomlar orqali O‘zbekistonning boy pazandalik merosini tarannum etuvchi dasturni taqdim etadi. Keng ko‘lamli gastronomik tadbirlari va milliy an’analarni chuqur bilishi bilan mashhur bo‘lgan Chustiy biyennalega o‘zining mahorati, tarixi va mehmondo‘stligining o‘ziga xos uyg‘unligini taqdim etib, mehmonlarga O‘zbekistonning o‘ziga xos oshpazlik ta’mini his qilishni taklif etadi. Mamlakat bo‘ylab gastronomik sayohatlariga tayanib, u O‘zbekistonning ko‘p millatli va ko‘p madaniyatli o‘ziga xosligini aks ettiruvchi gastronomik madaniyatini belgilovchi mahalliy masalliqlar va pazandachilik amaliyotlarining xilma-xilligini ta’kidlab, keng ko‘lamli mintaqaviy taomlar va ta’mlarni taqdim etishni rejalashtirmoqda. Uning menyusi O‘zbekistondagi taomlar shunchaki palov emasligini ko‘rsatadi.

Yekaterina Yenileyeva (O‘zbekiston), Aleksandr Tolkachev (O‘zbekiston), Vladimir Kogay (O‘zbekiston)
24-25-oktabr 

Toshkentlik oshpazlar jamoasi mahalliy masalliqlarni jahon pazandachiligi bilan uyg‘unlashtirib, ijodiy hamkorlikni rivojlantirmoqda va o‘ziga xos gastronomik taassurotlar yaratib, zamonaviy o‘zbek oshxonasining rivojlanishiga hissa qo‘shmoqda. Biyennale doirasida ularning loyihasi illyuziya san’atini, barcha sezgi a’zolariga ta’sir qiluvchi kutilmagan o‘zgarishlar orqali odatiy o‘zbek ta’mlarini qayta idrok etishni o‘rgatadi. Ularning ijodida sabzavotlardan “qora ikra”, mevalardan esa kutilmagan darajada ochiladi. Menyuda hatto Kafé Oshqozon hovlisida o‘sib turgan tut daraxtidan ilhomlangan tutli muzqaymoq ham bor.

Zuri Kamil de Souza (Hindiston/Fransiya) 
7-8-noyabr

Marsellik hind oshpazi Zuri Kamil de Souza ekologiya, meros va sezgilarni birlashtirgan ijodi bilan tanilgan. Uning Goan ildizlari va diasporadagi tarbiyasiga asoslangan oshpazlik mahorati unga mavsumiylik, hikoya qilish va jamoaviy xotirani o‘rganishga imkon beradi. Buxoro biyennalesida u har bir taomi mahalliy masalliq yoki Buxoro va uning atrofidagi oshpazlik usuliga madhiya bo‘ladigan gulli kechki ovqatni taqdim etadi. Boburiylar va Temuriylar davrini taqqoslab, de Souza o‘zbek miniatyura san’atidan ilhomlangan dasturxon bezaklarini yaratadi, taomlar va vizual an’analarni joyga bo‘lgan hurmatning ko‘p hissiy ifodasida birlashtiradi. 

Jeong Kvan (Janubiy Koreya) va Subodh Gupta (Hindiston)
16-20-noyabr

Biyennale yopilish kunlarida koreyalik rohiba va oshpaz Jeong Kvan hindistonlik rassom Subodh Gupta bilan birgalikda koreys ibodatxona oshxonasi va Bixarining vegetarian oshxonasining boy merosini birlashtirgan vegetarian an’analariga bag‘ishlangan maxsus dasturni taqdim etadi. Jeong, shuningdek, biyennale ochilishida tayyorlay boshlagan kimchi va tvenjan (soya pastasi) ni o‘z taomlariga kiritadi va bu sekin fermentlangan asosiy mahsulotlar yopilish dasturiga kiritiladi. Shuningdek, u guruch madaniyati festivalida palovning koreyscha talqinini taqdim etadi.

Ishtirok faqat oldindan buyurtma asosida amalga oshiriladi, o‘rinlar soni chegaralangan.
Stol buyurtma qilish uchun bizga xat yo‘llang: rsvp@bukharabiennial.uz